GAN NHIỄM MỠ: NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC TRIỆU CHỨNG THƯỜNG GẶP?

Gan nhiễm mỡ là một trong những bệnh lý gan phổ biến hiện nay, thường xuất hiện thầm lặng nhưng có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về gan nhiễm mỡ, nguyên nhân, triệu chứng, các cấp độ bệnh, đối tượng nguy cơ, phương pháp chẩn đoán, cùng lời khuyên từ BS. CKII Trần Ánh Tuyết, Giám đốc Y khoa tại VIETMEDI Healthcare Center, chuyên gia hàng đầu về Tiêu hóa – Gan mật.

Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong tế bào gan, chiếm trên 5–10% trọng lượng gan. Một lá gan khỏe mạnh chứa rất ít hoặc gần như không có mỡ, nhưng khi cơ thể  có sự rối loạn chuyển hoá Lipid ( các dạng mỡ trong cơ thể ) do di truyền hoặc mắc phải, hoặc tiêu thụ quá nhiều rượu bia hoặc thực phẩm giàu chất béo, lượng calo dư thừa sẽ được chuyển thành mỡ và tích trữ trong gan. Tình trạng này làm các tê bào gan bì các hạt mỡ xâm lấn và phá huỷ dẫn đến tổn thương và suy giảm chức năng gan và có thể tiến triển thành viêm, xơ hóa, thậm chí suy gan và ung thư gan. Bệnh thường phát triển âm thầm, chỉ được phát hiện khi thăm khám định kỳ hoặc khi đã ở giai đoạn nặng.

Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Có nhiều nguyên nhân làm gan bị nhiễm mỡ. Nhưng nhìn chung, chúng được phân chia thành 2 nguyên nhân chủ yếu. Cụ thể như sau:

1. Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD)

Nguyên nhân chủ yếu là việc tiêu thụ rượu bia quá mức trong thời gian dài. Khi uống rượu, gan phải chuyển hóa chất cồn thành acetaldehyde – một chất có thể gây tổn thương tế bào gan. Quá trình này đồng thời thúc đẩy tích tụ mỡ trong gan. Thống kê cho thấy, nam giới thường có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ do rượu cao hơn nữ giới.

2. Gan nhiễm mỡ do chuyển hoá  (MAFLD)

Gan nhiễm mỡ do chuyển hóa

Loại này thường liên quan đến các bệnh lý rối loạn chuyển hoá có yếu tố gia đình hoạc thứ phát sau bệnh nền và lối sống ít vận động , ăn uống không kiểm soát. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Thừa cân, béo phì, đặc biệt là mỡ bụng tích tụ nhiều ( vòng bụng càng lớn thì vòng đời càng ngắn)

Tiểu đường và tình trạng kháng insulin.

Rối loạn  chuyển hoá liid máu, làm tăng cholesterol và triglycerid – LDL-C

Lối sống ít vận động, thiếu tập thể dục.

Một số yếu tố khác như stress, di truyền hoặc tác dụng phụ của thuốc

Triệu chứng gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp:

Cảm giác mệt mõi và nặng tức dưới sườn bên Phải: do gan bị ứ mỡ nên to hơn bình thường là căng bao gan gây căng tức bụng vùng dưới sườn bên P và cơ thể luôn mệt mỏi do tế bào gan bị phá huỷ

Ngứa, nổi mề đay: Khi gan bị nhiễm mỡ, các độc tố tích tụ trong cơ thể có thể khiến da ngứa dai dẳng, nổi mề đay và cơ thể luôn mệt mỏi, gãi cũng không giảm được cảm giác ngứa.

Vàng da, vàng mắt: Khi gan ứ đọng mỡ ,đường mật trong gan bị chèn ép, làm ứ đọng bilirubin – chất được tạo ra trong quá trình phá hủy hồng cầu, gây vàng da và vàng mắt.

Buồn nôn, nôn: Một số người bị gan nhiễm mỡ có thể xuất hiện cảm giác buồn nôn hoặc nôn, đặc biệt khi ăn uống không tiêu hóa được thức ăn.

Chán ăn: Cảm giác không muốn ăn, ăn kém ngon thường đi kèm với các triệu chứng khác và là dấu hiệu chức năng gan đang suy giảm.

Khi gan nhiễm mỡ tiến triển thành xơ gan, người bệnh có thể xuất hiện phù chân, bụng chướng, lá lách to, giãn tĩnh mạch dưới da, xuất huyết tiêu hóa hoặc đỏ lòng bàn tay, cảnh báo tình trạng gan suy giảm nghiêm trọng.

Các cấp độ của gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ được chia thành các cấp độ theo mức độ tích tụ mỡ trong gan:

1.      Gan nhiễm mỡ độ 1: Mỡ chiếm 5–10% trọng lượng gan, thường không có triệu chứng.

2.      Gan nhiễm mỡ độ 2: Mỡ chiếm 10–25%, các tế bào gan bắt đầu xuất hiện viêm cũng như tổn thương

3.      Gan nhiễm mỡ độ 3: Mỡ chiếm >25%, nguy cơ viêm gan, xơ gan thậm chí ung thư gan.

Đối tượng có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ

Mặc dù gan nhiễm mỡ có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao cần lưu ý .

Phụ nữ mang thai: Bệnh thường xuất hiện vào khoảng tuần 34–37 của thai kỳ, đặc biệt ở những người mang thai lần đầu hoặc đa thai. Gan nhiễm mỡ không chỉ ảnh hưởng đến chức năng gan mà còn tác động đến các cơ quan khác, gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.

Người cao tuổi: Khi tuổi tác tăng, chức năng gan giảm dần, khả năng thải độc kém và sức đề kháng giảm. Nếu người cao tuổi đồng thời mắc các bệnh lý như tiểu đường, béo phì hoặc thường xuyên sử dụng rượu bia, nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ sẽ càng cao.

Trẻ em và thanh thiếu niên: lứa tuổi này không ngoại lệ của tình trạng có gan nhiễm mỡ, đặc biệt khi có thói quen ăn uống không kiểm soát, tiêu thụ thức ăn nhanh , ít vận động, thừa cân  béo phì.  Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc bệnh ở trẻ.

Trẻ em có thói quen ăn uống không kiểm soát cũng có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ

Khám và điều trị gan nhiễm mỡ cùng BS. CKII Trần Ánh Tuyết tại VIETMEDI Healthcare Center

Gan nhiễm mỡ là mối họa tiềm ẩn cho sức khỏe cồng đồng cần được quan tâm nhiều hơn nữa đề phòng ngừa và phát hiện điều trị kịp thời nhằm và tránh các hậu quả xơ gan và ung thư gan Việc lựa chọn bác sĩ giàu kinh nghiệm và chuyên môn sâu là yếu tố then chốt để chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.

BS. Chuyên Khoa II Trần Ánh Tuyết, Giám đốc Y khoa tại VIETMEDI Healthcare Center, là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Nội tổng quát và Tiêu hóa Gan mật và là Tổng Thư kí Hội Gan mật TPHCM, với hơn 30 năm kinh nghiệm trực tiếp khám và điều trị các bệnh lý gan mật, bao gồm gan nhiễm mỡ. Trong suốt quá trình công tác, bác sĩ đã giúp hàng nghìn bệnh nhân phát hiện sớm, đánh giá chính xác mức độ bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Với chuyên môn sâu về nội soi tiêu hóa, xét nghiệm chức năng gan và các phương pháp điều trị tiên tiến, BS. Trần Ánh Tuyết hỗ trợ bệnh nhân:

Phát hiện sớm gan nhiễm mỡ và các bệnh lý đi kèm nhờ kỹ năng lâm sàng và công nghệ chẩn đoán hiện đại.

Đánh giá chính xác cấp độ bệnh, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, cá nhân hóa cho từng bệnh nhân.

Ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng, bao gồm viêm gan, xơ gan hoặc suy giảm chức năng gan, bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Theo dõi và chăm sóc toàn diện, tư vấn chế độ ăn uống, sinh hoạt và hướng dẫn điều trị phù hợp với tình trạng sức khỏe.

Với uy tín và chuyên môn hàng đầu, BS. CKII Trần Ánh Tuyết tại VIETMEDI Healthcare Center là lựa chọn đáng tin cậy để khám, chẩn đoán và điều trị gan nhiễm mỡ, giúp bệnh nhân phòng ngừa biến chứng và duy trì sức khỏe lâu dài.

BS. CK II Trần Ánh Tuyết, Giám đốc Y khoa tại VIETMEDI Healthcare Center

Phương pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng nên việc thăm khám và sử dụng các kỹ thuật chẩn đoán hiện đại là rất quan trọng. Một số phương pháp thường được áp dụng gồm:

Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra thể trạng, quan sát các dấu hiệu vàng da, đau tức hoặc to nhẹ vùng gan, kết hợp khai thác tiền sử bệnh để đánh giá nguy cơ.

Xét nghiệm máu: Định lượng men gan (AST, ALT- GGT ), cholesterol và triglyceride  LDL -C để phát hiện rối loạn chuyển hóa, tổn thương tế bào gan.

Siêu âm gan: Là phương pháp phổ biến giúp nhận biết sự tích tụ mỡ trong gan, đồng thời đánh giá mức độ tổn thương gan ở giai đoạn sớm.

Chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu: Trong các trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT, MRI hoặc FibroScan để đo độ đàn hồi, đánh giá chính xác tình trạng xơ hóa gan.

Việc kết hợp các phương pháp trên giúp bác sĩ xác định được loại gan nhiễm mỡ, mức độ tổn thương và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng người bệnh.

Lời khuyên phòng ngừa và quản lý gan nhiễm mỡ từ Bác sĩ

Thay đổi lối sống: Ăn uống cân đối, hạn chế đường, dầu mỡ, tăng cường rau xanh, hoa quả.

Kiểm soát cân nặng: Duy trì chỉ số BMI hợp lý, tập thể dục đều đặn 30–60 phút mỗi ngày.

Hạn chế rượu bia: Nguy cơ gan nhiễm mỡ do rượu tăng cao khi tiêu thụ thường xuyên.

Kiểm soát bệnh lý nền: Điều trị tiểu đường, rối loạn mỡ máu hiệu quả.

Khám sức khỏe định kỳ: Siêu âm gan, xét nghiệm định lượng glucose,  men gan và lipid máu giúp phát hiện bệnh sớm.

Việc kết hợp lối sống lành mạnh và theo dõi y tế định kỳ giúp ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng và duy trì sức khỏe gan bền vững.

📍 Đặt lịch khám ngay với BS. Trần Ánh Tuyết tại VIETMEDI 

📞 Hotline: 028 38 993 339 | 0848 993 339

🌐 Website: vietmediclinic.com

🏥 339 Điện Biên Phủ, Phường Bàn Cờ, TP.HCM

VIETMEDI Healthcare Center - Điều trị chuyên sâu, Dẫn đầu chất lượng