VIE
ENG
Tăng huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng chính sự âm thầm ấy lại tiềm ẩn nguy cơ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Một trong những biến chứng nặng nề nhất chính là đột quỵ – nguyên nhân tử vong và tàn phế hàng đầu tại Việt Nam cũng như trên thế giới.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính khoảng 50–60% các ca đột quỵ có liên quan trực tiếp đến tình trạng tăng huyết áp. Điều này cho thấy tăng huyết áp gây đột quỵ là mối nguy hiểm không thể xem nhẹ, đòi hỏi mỗi người phải hiểu rõ để chủ động phòng ngừa.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu mối tương quan giữa tăng huyết áp và đột quỵ, cơ chế gây bệnh cũng như cách phòng ngừa hiệu quả.
Tăng huyết áp là gì?
Huyết áp là áp lực của dòng máu tác động lên thành động mạch. Khi chỉ số huyết áp đo được ≥ 140/90 mmHg, tình trạng này được gọi là tăng huyết áp (hay còn gọi là cao huyết áp). Đây là bệnh lý tim mạch phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trưởng thành trên toàn cầu.
Điều đáng lo ngại là đa số người bệnh không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan. Chính vì vậy, tăng huyết áp được xem là yếu tố nguy cơ tiềm ẩn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó có đột quỵ.
Chỉ số huyết áp đo được ≥ 140/90 mmHg của một bệnh nhân
Đột quỵ là gì?
Đột quỵ (hay tai biến mạch máu não) xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não bị gián đoạn, khiến tế bào não thiếu oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến chết tế bào não chỉ trong vài phút. Đây là tình trạng cấp cứu y tế khẩn cấp, cần được xử trí càng sớm càng tốt.
Để hiểu rõ hơn, bạn có thể tham khảo bài viết: Đột quỵ là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách xử trí.
Có hai dạng đột quỵ chính:
Đột quỵ nhồi máu não (ischemic stroke): chiếm khoảng 80% trường hợp, xảy ra khi cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch não.
Đột quỵ xuất huyết não (hemorrhagic stroke): ít gặp hơn nhưng nguy hiểm hơn, do mạch máu não bị vỡ gây chảy máu trong não hoặc xung quanh não.
Vì sao tăng huyết áp gây đột quỵ?
Khi huyết áp tăng cao kéo dài, mạch máu trong cơ thể luôn phải chịu áp lực lớn. Lâu dần, thành mạch bị tổn thương, xơ cứng và dễ hình thành cục máu đông hoặc vỡ mạch. Đây chính là nguyên nhân giải thích tại sao tăng huyết áp gây đột quỵ.
Có hai cơ chế chính:
1. Đột quỵ nhồi máu não (do cục máu đông)
Huyết áp cao làm thành mạch não bị tổn thương, tạo điều kiện cho cholesterol và tiểu cầu bám dính, hình thành mảng xơ vữa. Khi những mảng này nứt vỡ, chúng tạo ra cục máu đông di chuyển và chặn dòng máu lên não. Lúc đó, vùng não phía sau chỗ tắc nghẽn không được cung cấp oxy, dẫn đến nhồi máu não.
2. Đột quỵ xuất huyết não (do vỡ mạch máu)
Nếu tình trạng tăng huyết áp kéo dài, mạch máu não sẽ yếu đi, dễ bị phình hoặc nứt vỡ. Khi mạch máu vỡ, máu chảy tràn vào nhu mô não hoặc khoang xung quanh não, gây xuất huyết não. Đây là dạng đột quỵ cực kỳ nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao và dễ để lại di chứng nặng nề.
Các yếu tố nguy cơ khác gây đột quỵ
Bên cạnh tăng huyết áp, còn nhiều yếu tố khác có thể làm gia tăng nguy cơ đột quỵ:
Đái tháo đường: làm tổn thương mạch máu và thúc đẩy xơ vữa động mạch.
Rối loạn mỡ máu: cholesterol cao gây hình thành mảng xơ vữa.
Béo phì, lười vận động: ảnh hưởng đến chuyển hóa, tăng áp lực tim mạch.
Hút thuốc lá, uống rượu bia: gây co thắt, tổn thương mạch máu và làm tăng huyết áp.
Tuổi tác, di truyền: tuổi càng cao, nguy cơ đột quỵ càng lớn.
Căng thẳng, stress kéo dài: ảnh hưởng đến huyết áp và sức khỏe tim mạch.
Như vậy, tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu, nhưng khi kết hợp với các yếu tố kể trên, nguy cơ đột quỵ sẽ càng tăng cao hơn.
Tuổi càng cao nguy cơ đột quỵ càng lớn
Cách phòng ngừa đột quỵ cho người tăng huyết áp
Phòng ngừa luôn là giải pháp tốt nhất. Với người đang bị tăng huyết áp, việc kiểm soát tốt huyết áp và thay đổi lối sống là chìa khóa để giảm nguy cơ đột quỵ.
1. Kiểm soát huyết áp thường xuyên
Đo huyết áp định kỳ tại nhà hoặc tại cơ sở y tế.
Tuân thủ điều trị thuốc hạ áp theo chỉ định của bác sĩ.
Không tự ý bỏ thuốc ngay cả khi huyết áp đã ổn định.
2. Điều chỉnh chế độ ăn uống
Giảm muối trong khẩu phần ăn, hạn chế đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn.
Ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá béo, ngũ cốc nguyên hạt.
Hạn chế mỡ động vật, đồ chiên rán, đường và rượu bia.
3. Tăng cường vận động
Duy trì hoạt động thể chất ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.
Các môn phù hợp: đi bộ nhanh, yoga, đạp xe, bơi lội.
4. Kiểm soát cân nặng và đường huyết
Giữ chỉ số BMI trong ngưỡng khuyến nghị (18.5 – 24.9).
Kiểm soát tốt đường huyết nếu có bệnh đái tháo đường.
5. Tránh stress và thói quen xấu
Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái.
Nói không với thuốc lá và hạn chế rượu bia.
Bảo vệ sức khỏe não bộ ngay từ hôm nay cùng VIETMEDI
Đột quỵ có thể phòng ngừa nếu bạn chủ động kiểm soát tốt huyết áp và các yếu tố nguy cơ. Tại VIETMEDI, chúng tôi cung cấp dịch vụ khám, tầm soát tim mạch – đột quỵ với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa nội tim mạch nhiều kinh nghiệm, cùng hệ thống thiết bị hiện đại.
💝 Đặc biệt trong Tháng Tim Mạch, VIETMEDI dành tặng ưu đãi 20% gói khám tổng quát & tim mạch – giúp bạn kiểm tra sức khỏe toàn diện với chi phí tiết kiệm hơn.
Hãy đặt lịch kiểm tra sức khỏe định kỳ tại VIETMEDI để:
Phát hiện sớm tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ tim mạch.
Được tư vấn chế độ dinh dưỡng, vận động phù hợp.
Chủ động phòng ngừa đột quỵ, bảo vệ sức khỏe lâu dài cho bạn và gia đình.
📞 Hotline: 028 38 993 339 | 0848 993 339
🌐 Website: vietmediclinic.com
🏥 Địa chỉ: 339 Điện Biên Phủ, Phường Bàn Cờ, TP.HCM
VIETMEDI Healthcare Center – Điều trị chuyên sâu, dẫn đầu chất lượng.
