BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ CÁCH PHÒNG NGỪA

Trong cuộc sống hiện đại, bệnh tim mạch đặc biệt là bệnh động mạch vành – đang trở nên phổ biến. Nhịp sống gấp gáp, chế độ ăn uống thiếu cân đối, stress kéo dài cùng thói quen ít vận động đã khiến số ca mắc bệnh này ngày càng tăng. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh bệnh động mạch vành chính là chìa khóa để bảo vệ trái tim và kéo dài tuổi thọ.

Bệnh động mạch vành là gì?

Động mạch vành là hệ thống mạch máu bao quanh tim, có nhiệm vụ cung cấp máu giàu oxy và chất dinh dưỡng cho cơ tim hoạt động. Khi lòng động mạch vành bị hẹp hoặc tắc do mảng xơ vữa, lưu lượng máu nuôi tim giảm, cơ tim sẽ thiếu oxy và có thể gây ra cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim hoặc đột tử. Nói cách khác, bệnh động mạch vành chính là tình trạng tổn thương hoặc hẹp động mạch nuôi tim, lâu dài làm suy giảm chức năng tim và đe dọa tính mạng.

Điểm quan trọng cần nhớ: bệnh động mạch vành không xảy ra đột ngột mà tiến triển âm thầm trong nhiều năm. Sự tích tụ mảng bám trong thành mạch diễn ra lặng lẽ, đến khi hẹp đáng kể mới xuất hiện triệu chứng.

Động mạch vành bị hẹp hoặc tắc do mảng xơ vữa

Triệu chứng và dấu hiệu thường gặp

Triệu chứng của bệnh động mạch vành có thể đa dạng, tùy mức độ hẹp mạch và mức độ thiếu máu cơ tim. Phổ biến nhất là:

Đau hoặc tức ngực: Cảm giác đè nặng, bóp chặt hoặc bỏng rát ở vùng ngực trái, thường xảy ra khi gắng sức và giảm khi nghỉ.

Khó thở: Thiếu oxy do tim hoạt động kém, bệnh nhân dễ hụt hơi khi đi bộ, leo cầu thang.

Mệt mỏi bất thường: Cơ thể giảm khả năng gắng sức, làm việc nhanh mệt.

Vã mồ hôi lạnh, buồn nôn: Đặc biệt ở cơn nhồi máu cơ tim.

Đau lan: Có thể lan lên cổ, hàm, vai trái hoặc cánh tay trái.

Ở một số người, đặc biệt là phụ nữ, người cao tuổi hoặc người mắc tiểu đường, triệu chứng có thể “mờ nhạt” hơn, không điển hình nên dễ bỏ sót.

Nguyên nhân chính: xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh động mạch vành. Theo thời gian, cholesterol xấu (LDL) lắng đọng trong lớp nội mạc động mạch, hình thành mảng bám. Mảng này dày dần lên, làm hẹp lòng mạch và cản trở máu chảy. Khi mảng bám vỡ, tiểu cầu tập trung tạo cục máu đông, có thể gây tắc hoàn toàn động mạch vành, dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Ngoài xơ vữa động mạch, còn có những yếu tố góp phần như: tăng huyết áp, hút thuốc lá, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, béo phì, ít vận động, stress kéo dài. Đây đều là “kẻ đồng lõa” thúc đẩy tiến triển bệnh.

Các đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh động mạch vành

Không phải ai cũng có nguy cơ giống nhau. Một số nhóm đối tượng dễ mắc bệnh hơn, gồm:

• Người trên 45 tuổi (nam) và trên 55 tuổi (nữ) – tuổi càng cao, mạch máu càng dễ xơ vữa.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch sớm – yếu tố di truyền đóng vai trò đáng kể.
• Người hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia – gây tổn thương thành mạch và rối loạn lipid.
• Người có bệnh nền: Tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì.
• Người ít vận động, chế độ ăn nhiều chất béo xấu – thúc đẩy xơ vữa nhanh hơn.

Người hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành

Một số phương pháp chẩn đoán bệnh động mạch vành

Chẩn đoán bệnh động mạch vành hiện nay dựa trên kết hợp lâm sàng và cận lâm sàng:

• Điện tâm đồ (ECG): Phát hiện dấu hiệu thiếu máu cơ tim hoặc nhồi máu.
• Siêu âm tim / siêu âm tim gắng sức: Đánh giá chức năng co bóp của cơ tim.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) động mạch vành: Hình ảnh rõ ràng về mức độ hẹp.
• Chụp động mạch vành qua da: Tiêu chuẩn vàng để xác định vị trí và mức độ hẹp, đồng thời có thể can thiệp nong và đặt stent nếu cần.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra cholesterol, triglycerid, đường huyết.

✨ Với hơn 25 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội Tim mạch tại các bệnh viện lớn như Bệnh viện Nhân Dân Gia Định. Bác sĩ Trần Quang Ngọc Thư – hiện là Bác sĩ Nội Tim mạch tại VIETMEDI Healthcare Center – được xem là một trong những bác sĩ giàu kinh nghiệm và tận tâm trong thăm khám – điều trị các bệnh lý tim mạch.

Nhờ chuyên môn vững vàng cùng kinh nghiệm thực tiễn phong phú, Bác sĩ Thư và đội ngũ bác sĩ VIETMEDI luôn đồng hành trong công tác khám – tầm soát – điều trị các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là bệnh động mạch vành.

 Đặc biệt, bác sĩ có thế mạnh trong siêu âm tim, đọc điện tim, điện tim gắng sức giúp hỗ trợ chẩn đoán chính xác và cá nhân hóa điều trị cho từng bệnh nhân.

Bệnh động mạch vành có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu. Nếu không điều trị, bệnh có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim cấp, suy tim mạn, loạn nhịp nguy hiểm hoặc đột tử. Điều đáng nói, nhiều trường hợp nhồi máu cơ tim lần đầu chính là dấu hiệu đầu tiên của bệnh động mạch vành, khiến người bệnh không kịp trở tay.

Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, bệnh động mạch vành hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện chất lượng sống nếu phát hiện sớm và điều trị đúng.

Phương pháp điều trị bệnh động mạch vành

Điều trị bệnh động mạch vành thường kết hợp thay đổi lối sống, dùng thuốc và can thiệp/phẫu thuật khi cần.

1. Thay đổi lối sống:

 Giảm muối, giảm chất béo bão hòa, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, kiểm soát cân nặng, tập thể dục đều đặn, giảm stress. Đây là nền tảng quan trọng dù ở bất kỳ giai đoạn nào.

2. Điều trị bằng thuốc:

 Bác sĩ có thể kê thuốc hạ huyết áp, thuốc giảm cholesterol, thuốc chống kết tập tiểu cầu (như Clopidogrel), thuốc giãn mạch vành hoặc thuốc chẹn beta để giảm gánh nặng cho tim.

3. Can thiệp qua da:

 Nếu động mạch vành bị hẹp nặng, bác sĩ có thể tiến hành nong mạch và đặt stent để tái thông dòng chảy máu. Đây là thủ thuật ít xâm lấn, hồi phục nhanh.

4. Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành:

 Trong trường hợp tổn thương phức tạp, không thể đặt stent, phẫu thuật bắc cầu giúp tạo “đường vòng” cho máu đến nuôi cơ tim. Đây là lĩnh vực thuộc ngoại tim mạch.

Mỗi phương pháp có chỉ định riêng, cần được bác sĩ tim mạch và phẫu thuật tim mạch phối hợp đánh giá.

Cách phòng tránh bệnh động mạch vành

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh động mạch vành bằng các bước sau:

Ăn uống lành mạnh: Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế mỡ động vật và thực phẩm chế biến sẵn.

Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 30 phút/ ngày với cường độ vừa phải như đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe.

Kiểm soát huyết áp, đường huyết và mỡ máu: Khám định kỳ để phát hiện sớm bất thường.

Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia: Đây là bước then chốt bảo vệ thành mạch.

Giảm stress, ngủ đủ giấc: Cân bằng tâm lý giúp tim khỏe mạnh.

Khám sức khỏe tim mạch định kỳ: Đặc biệt với người trên 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ.

Đừng chờ đợi triệu chứng xuất hiện mới đi khám! Hãy chủ động bảo vệ trái tim của mình ngay hôm nay bằng cách đặt lịch khám tại VIETMEDI để nhận ưu đãi.

📞 Hotline: 028 38 993 339 | 0848 993 339

 🌐 Website: vietmediclinic.com

🏥 Địa chỉ: 339 Điện Biên Phủ, Phường Bàn Cờ, TP. HCM

VIETMEDI Healthcare Center - Điều trị chuyên sâu, Dẫn đầu chất lượng