Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, trong đó việc phát hiện sớm đóng vai trò quyết định trong hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh. Y học hiện đại đã phát triển nhiều phương pháp chẩn đoán ung thư nhằm phát hiện bệnh ở giai đoạn tiền triệu chứng hoặc khi tổn thương mới hình thành.
Tất cả các bệnh ung thư đều có điểm chung là bắt đầu từ sự phát triển bất thường và mất kiểm soát của các tế bào trong cơ thể. Vậy liệu có thể chẩn đoán ung thư chính xác hay không? Và hiện nay, những phương pháp nào đang được sử dụng để phát hiện ung thư? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những câu hỏi này.
Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới
Chẩn đoán ung thư là gì?
Chẩn đoán ung thư là quá trình áp dụng các phương pháp y khoa nhằm xác định xem người bệnh có mắc ung thư hay không, đồng thời đánh giá đặc điểm của bệnh. Việc chẩn đoán không thể chỉ dựa trên một xét nghiệm đơn lẻ mà cần kết hợp khai thác tiền sử bệnh, thăm khám lâm sàng cùng với nhiều kỹ thuật cận lâm sàng khác.
Mục tiêu chính của chẩn đoán ung thư gồm:
Xác định sự hiện diện của tế bào ác tính trong cơ thể.
Định vị khối u và đánh giá mức độ lan rộng.
Xác định loại ung thư và đặc điểm mô học, từ đó xây dựng chiến lược điều trị tối ưu (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị hoặc liệu pháp nhắm trúng đích).
Các phương pháp thường được sử dụng trong chẩn đoán bao gồm: chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm máu và dịch cơ thể, sinh thiết khối u, kiểm tra nội soi, phẫu thuật thăm dò, xét nghiệm di truyền và sinh học phân tử. Sau khi có kết quả chẩn đoán và phân giai đoạn, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị, đánh giá hiệu quả cũng như theo dõi lâu dài sau điều trị.
Các phương pháp chẩn đoán ung thư phổ biến hiện nay
1. Khám sàng lọc
Khám sàng lọc ung thư là một trong những phương pháp quan trọng giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, khi người bệnh chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng. Trong quá trình này, bác sĩ sẽ dựa vào tiền sử gia đình, yếu tố nguy cơ và thăm khám lâm sàng để chỉ định các xét nghiệm phù hợp như xét nghiệm máu, siêu âm, nội soi… Nếu phát hiện bất thường, người bệnh sẽ được thực hiện thêm các kỹ thuật chuyên sâu hơn như chụp CT, MRI, PET/CT để xác định chính xác tình trạng và giai đoạn bệnh.
2. Chẩn đoán hình ảnh
Chẩn đoán hình ảnh là phương pháp quan trọng tiếp theo trong quá trình phát hiện ung thư, giúp bác sĩ quan sát cấu trúc bên trong cơ thể và đánh giá đặc điểm của khối u. Các kỹ thuật phổ biến bao gồm:
X-quang: sử dụng tia X để tạo hình ảnh, hỗ trợ phát hiện khối u hoặc những biến đổi bất thường trong cơ thể.
MRI (Cộng hưởng từ): dùng từ trường và sóng radio để tạo hình ảnh chi tiết, cho phép xác định chính xác vị trí, kích thước và mức độ xâm lấn của khối u.
CT scan (Cắt lớp vi tính): sử dụng tia X nhiều lớp để dựng hình cắt ngang cơ thể, cung cấp cái nhìn toàn diện về cấu trúc bên trong và sự hiện diện của tổn thương ác tính.
PET/CT (Chụp cắt lớp phát xạ positron): kết hợp hình ảnh cắt lớp với chất phóng xạ sinh học, giúp phát hiện các vùng có chuyển hóa bất thường – thường là nơi tập trung tế bào ung thư hoặc di căn.
Chẩn đoán hình ảnh là phương pháp quan trọng trong quá trình phát hiện ung thư
3. Xét nghiệm máu và chất dịch của cơ thể
Xét nghiệm máu: đánh giá chỉ số tế bào máu, chức năng gan thận và dấu ấn ung thư (tumor markers) như CEA, CA-125, AFP, PSA… Tuy nhiên, xét nghiệm máu không thể khẳng định ung thư mà chỉ gợi ý bất thường.
Xét nghiệm các chất dịch cơ thể như: dịch não tủy, dịch màng bụng/ màng phổi: có thể cung cấp một số thông tin gợi ý ung thư.
4. Chẩn đoán tế bào u (Giải phẫu bệnh)
Biopsy (Sinh thiết mô): lấy một phần khối u hoặc hạch, quan sát dưới kính hiển vi để xác định có tế bào ung thư hay không.
Cytology (Tế bào học): phân tích tế bào từ dịch tiết, dịch rửa hoặc mẫu chọc hút kim nhỏ (FNA) để phát hiện tế bào ác tính.
5. Kiểm tra di truyền
Phân tích DNA của người bệnh để phát hiện các đột biến gen di truyền (như BRCA1/2, KRAS, EGFR…) có thể làm tăng nguy cơ mắc hoặc tái phát ung thư.
6. Nội soi
Nội soi tiêu hóa (dạ dày, đại tràng, trực tràng): phát hiện tổn thương tiền ung thư hoặc khối u nhỏ.
Nội soi phế quản: chẩn đoán ung thư phổi trung tâm.
Nội soi tai mũi họng, cổ tử cung, bàng quang…: cho phép quan sát trực tiếp và lấy mẫu sinh thiết ngay tại chỗ.
Chẩn đoán ung thư có thể sai không?
Không có phương pháp nào cho kết quả chính xác tuyệt đối. Một số yếu tố có thể gây sai sót trong chẩn đoán ung thư gồm:
Mẫu không đại diện: phần mô hoặc tế bào lấy ra không phản ánh đúng toàn bộ khối u.
Lỗi kỹ thuật: sai sót khi lấy, xử lý hoặc phân tích mẫu.
Kinh nghiệm chuyên môn: bác sĩ hoặc kỹ thuật viên thiếu kinh nghiệm có thể đánh giá chưa chính xác.
Trường hợp hiếm gặp: một số dạng ung thư khó phát hiện hoặc dễ nhầm lẫn.
Giới hạn công nghệ: có loại ung thư cần kỹ thuật cao cấp hơn mới chẩn đoán được.
Vì vậy, để đảm bảo độ chính xác, bác sĩ thường kết hợp nhiều phương pháp khác nhau thay vì dựa trên một xét nghiệm đơn lẻ.
Khi nào cần khám chẩn đoán ung thư?
Bạn nên đi khám chẩn đoán ung thư khi cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường như:
Sụt cân nhanh, không rõ nguyên nhân.
Ho ra máu, khàn tiếng kéo dài.
Tiểu ra máu, dịch âm đạo bất thường.
Xuất hiện khối u ở vú hoặc hạch bất thường.
Khó nuốt, tức ngực, cảm giác vướng ở họng.
Sụt cân nhanh, không rõ nguyên nhân
Ngoài ra, bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc ung thư do môi trường sống ô nhiễm, thực phẩm kém an toàn, lối sống thiếu khoa học. Vì vậy, ngay cả khi khỏe mạnh, bạn cũng nên tầm soát ung thư định kỳ để phát hiện sớm và tăng cơ hội điều trị hiệu quả.
Chẩn đoán ung thư là bước quan trọng giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, từ đó nâng cao cơ hội khỏi bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Với sự phát triển của y học hiện nay, các phương pháp chẩn đoán ngày càng chính xác và toàn diện, từ khám sàng lọc, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm máu, nội soi cho đến sinh thiết và xét nghiệm di truyền.
Tại VIETMEDI, khách hàng được thăm khám bằng hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, trang thiết bị nội soi tiên tiến cùng sự đồng hành của đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm.
Nếu bạn đang gặp những triệu chứng bất thường nghi ngờ ung thư, hãy nhanh chóng đến VIETMEDI để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời. Và ngay cả khi đang khỏe mạnh, việc tầm soát ung thư định kỳ cũng là cách chủ động bảo vệ sức khỏe, an tâm cho hiện tại và tương lai.
Phát hiện sớm chính là chìa khóa vàng - Hãy đến VIETMEDI để được chẩn đoán kịp thời và tầm soát ung thư chủ động, bảo vệ sức khỏe cho bạn và người thân ngay hôm nay!
📞 Hotline: 028 38 993 339 | 0848 993 339
🌐 Website: vietmediclinic.com
🏥 Địa chỉ: 339 Điện Biên Phủ, Quận 3, TP.HCM
VIETMEDI Healthcare Center - Điều trị chuyên sâu, dẫn đầu chất lượng